De hoofdvorm van baby’s, alles wat u moet weten

Wetenswaardigheden over de hoofdvorm van baby's

Waarom kan de vorm van mijn baby’s hoofdje veranderen?

Schedel van een zuigeling
Kraakbeenvoegen houden het hoofdje van de baby soepel.

De schedelbotten van een baby zijn zacht en vormbaar. Dit is van nature zo, zodat het hoofd tijdens de geboorte door het relatief smalle geboortekanaal past. Maar ook omdat het hoofdje in het eerste levensjaar enorm snel groeit. Daarom zijn de schedelbotten flexibel en kunnen ze door middel van de kraakbeenvoegen (sutura) tegen elkaar aan schuiven. De basis van de schedel ontwikkelt zich van kraakbeenweefsel naar het eigenlijke vaste bot. Dit is een proces dat tijdens de vroege zwangerschap begint en nog niet voltooid is op het moment van de geboorte. Na de geboorte zijn de kraakbeenvoegen nog altijd aanwezig. Het doel is om de schedelbotten flexibel te houden. Vooral het grote fontanel is lang voelbaar. Tegen het einde van het eerste levensjaar ontwikkelt zich een zogenaamde schedelnaad (synostose), die de botten met elkaar verbindt.

Hoe verandert het hoofdje van een baby tijdens de geboorte?

Tijdens de geboorte werken verschillende krachten op de baby in. Aan de ene kant drukken de weeën, aan de andere kant stuurt het geboortekanaal. In het ideale geval komt de baby eerst met de schedel door het geboortekanaal, dit is het grootste deel van het lichaam van de baby. Op dit ogenblik drukt de schedel tegen de bekkenbotten van de moeder. Dit leidt meestal tot een zogenaamde aanpassing aan de omstandigheden, dit betekend dat de baby een misvormde schedelvorm krijgt, die meestal geen reden tot zorg is en die in de eerste dagen na de geboorte terugvalt. De vervorming van het hoofd vertoont vaak een langwerpige bult aan de achterkant van het hoofd of een scheve, schuine, platte of afgeplatte schedelvorm.

YouTube

Mit dem Laden des Videos akzeptieren Sie die Datenschutzerklärung von YouTube.
Mehr erfahren

Video laden

De beweeglijkheid van de kraakbeenvoegen kan bij baby’s gemakkelijk worden afgetast.

In sommige gevallen schuiven de botten van de schedel enkele millimeters over elkaar. Het is ook mogelijk dat de nek in één richting overbelast is. Als de schedelbotten zeer sterk verschuiven en op de kraakbeenverbinding drukken (synchondrose), kan dit leiden tot een vervormde schedelvorm die niet vanzelf terugvalt. Vanaf de 6e tot 8e week wordt dit dan een plagiocefalie genoemd, wat de medische term is voor een scheve schedelvorm.

Hoe lang verandert de schedelvorm?

Vervorming baby hoofdvorm. Hoe ontstaat plagiocephalie?
Grafische vergelijking met een met water gevulde ballon om de ontwikkeling van een positionele vervorming van het hoofdje van een baby te illustreren als gevolg van een voorkeurspositie of het ontbreken van een alternatieve positionering.

De vorm van het hoofdje van een baby kan zich al in de baarmoeder verschuiven. Dit komt vaker voor bij meerlingenzwangerschappen, maar ook bij foetussen die langer in de stuitligging liggen en ook bij vroeggeboorten. Normaal gesproken wordt een symmetrische schedelvorm na de geboorte hersteld. Maar soms blijft het babyhoofdje langere tijd vervormd.
Ook bestaat de mogelijkheid dat het hoofdje later door invloeden van buitenaf wordt vervormd. Dit komt meestal omdat de baby zijn hoofdje steeds weer naar dezelfde kant draait, de zogenaamde “voorkeurszijde”. Dit resulteert in een asymmetrische schedelvorm bij een baby, een positionele hoofdasymmetrie, die in veel gevallen niet meer uit zichzelf verdwijnt.

Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw worden baby’s in het eerste levensjaar voornamelijk in rugligging geplaatst om ze te beschermen tegen plotselinge kindsdood. De achterzijde van het hoofd van veel baby’s kan hierdoor in de loop van de tijd afvlakken. Een platte of afgevlakte achterkant van het hoofd ontwikkelt zich, dit wordt medisch een brachycefalie genoemd. Maar omdat er zich hierbij geen botstructuren verschuiven, is dit vanuit medisch oogpunt niet schadelijk.

Over het algemeen begint de versmelting van de kraakbeenvoegen vanaf de 9e levensmaand. Tot het einde van het eerste levensjaar stopt ook de snelle groei van de schedel en daarom verandert de schedelvorm vanaf hier nauwelijks meer. De schedelvorm laat zich dus in de eerste levensmaanden goed corrigeren. Wel moet voor het bereiken van het eerste levensjaar worden gereageerd. Nadien ontwikkeld zich de uiteindelijke vorm van het babyhoofd.

Hoe kan ik de schedelvorm van mijn baby beoordelen?

Vanuit anatomisch oogpunt worden 22 schedelbotten onderscheiden. De botten aan de basis van de schedel, waartoe het achterhoofdsbeen behoort, zijn vooral belangrijk bij het bepalen van de vorm van het hoofdje van de baby. Het verschil in hoofddiagonaal wordt bepaald en de relatie tussen hoofdlengte en hoofdbreedte en de positie van de oren ten opzichte van elkaar wordt beoordeeld.

Het is belangrijk voor u om te weten op welke zijde u uw baby moet positioneren.

Onderzoek hoofdvorm baby
Kijk naar het hoofdje van uw baby van bovenaf om de verplaatsing van de ooras en de vorm van de schedel te beoordelen.
YouTube

Mit dem Laden des Videos akzeptieren Sie die Datenschutzerklärung von YouTube.
Mehr erfahren

Video laden

Als uw baby veel haar heeft, is het niet eenvoudig om de vorm van het hoofd en een verplaatste positie van de oren te beoordelen.
Strijk in dit geval het haar glad of beoordeel het hoofdje van uw baby met nat haar.
Om de positie van de oren te beoordelen – zoals te zien is in de video – kijkt u langs de linker- en rechterzijde van het hoofd.
baby hoofdvorm beoordelen

Bekijk hiervoor één keer per week de schedel van uw baby in vogelperspectief. Verdeel het hoofd in vier kwadranten. Dan kunt u gemakkelijk zien welke zijde van het achterhoofd prominent aanwezig is, welke zijde van het achterhoofd in de richting van de neus verschoven is en welke zijde van het achterhoofd is afgeplat.

babyhoofd correctie positie plagiocephalus

Positioneer uw baby nu op de meest prominente zijde. Voor een effectieve correctie moet uw baby gedurende 70 procent van de ligtijd op de zogenaamde prominente achterhoofdzijde liggen. Met de positioneringstherapie is, afhankelijk van de groeisnelheid, een correctie van 1 milimeter per week tussen de 4e en 8e levensmaand zeer waarschijnlijk. Uw baby moet zolang worden gepositioneerd totdat, ten minste de achterste beide kwadranten symmetrische proporties hebben en de as van de oren weer recht is.

Kan ik de ontwikkeling van de schedelvorm beïnvloeden?

Allereerst moet een arts of therapeut (osteopathie of fysiotherapie) verdere anatomische of fysiologische indicaties uitsluiten. Zo kan er op meerdere fronten aan herstel worden gewerkt. Door de bewegelijkheid van de schedel kan een verschuiving ook teniet gedaan worden door een correctie. Dit betekent dat de baby nu niet meer op de scheve, afgevlakte zijde van het achterhoofd wordt gepositioneerd, maar op de tegenovergestelde zijde. Zwaartekracht en het lichaamsgewicht kunnen hier samenwerken. De mooie ronde schedelvorm vormt zich weer terug.
Tegelijkertijd moet een zogenaamde buikligtraining worden uitgevoerd. In korte reeksen, afhankelijk van de leeftijd van de baby, wordt geoefend dat de baby zijn hoofdje kan optillen en draaien als hij op zijn buik ligt. Ook de achterzijde van het hoofd wordt hierdoor duidelijk ontlast. Hier vindt u video’s die uitleggen hoe u de buikligging kunt trainen en hoe u uw draaggedrag kunt aanpassen aan uw kind wanneer hij of zij een voorkeur heeft voor hoofdrotatie.
De rugligging is de optimale bescherming tegen plotselinge kindsdood, maar niet tegen een veranderde schedelvorm. Zelfs als u een speciaal babyhoofdkussen gebruikt dat wordt aangeboden als profylaxe tegen een scheef of plat hoofdje, kan uw baby altijd zijn of haar hoofdje naar een favoriete zijde draaien. U kunt dit alleen voorkomen als u uw baby op een zijde positioneerd.

Er zijn kussens om uw baby op een zijde te positioneren, maar deze voorkomen niet dat de baby op zijn buik rolt of weer op zijn rug gaat liggen. Let goed op de ligpositie van uw baby. Om de positionering op een zijde daadwerkelijk te garanderen, zijn de twee ondersteunende wiggen van het VARILAG-baby positioneringskussen met elkaar verbonden door de brede rompriem, die het draaien van uw baby op betrouwbare wijze voorkomt. Als erkend medisch hulpmiddel voor de behandeling van plagiocefalie worden de kosten van het positioneringskussen voor uw baby door veel zorgverzekeraars volledig gedekt. Het VARILAG positioneringskussen voor uw baby kunt u hier online bestellen.

VARILAG positioneringskussen
Verschoven oor-as baby
De zwaartekracht en het gewicht van het hoofd werken samen om dit te bereiken en zo de groei van het hoofd te controleren.

Onze zoon heeft een zeer scheef hoofd en we moeten een positioneringskussen voor onze baby gebruiken, naast osteopathie en fysiotherapie. We probeerden handdoekrollen en daarna een wigkussen – maar hij duwde alles weg en ging dan weer op zijn favoriete kant liggen. De achterkant van het hoofd werd aan één kant vlakker en platter en de oren werden volledig verplaatst. Toen werd ons het positioneringskussen van Varilag aangeraden. Ik was erg sceptisch of mijn kind zo gefixeerd kon zijn in zijn slaap. Nu moet ik toegeven dat de beslissing voor het Varilag positioneringskussen het keerpunt in de therapie was en ons veel geholpen heeft. We kunnen van week tot week zien dat zijn babyhoofdje weer een mooie vorm krijgt en de ooras weer recht wordt. Het feit dat hij ’s nachts aan de rompgordel vastgebonden is, geeft ons veel zekerheid en lijkt onze baby te kalmeren. Het hoofd ligt nu aan de goede kant en hij slaapt de hele nacht door – we dachten dat het niet zo gemakkelijk zou zijn en zijn blij met zijn vooruitgang. Onze kinderarts is ook zeer tevreden en de fysiotherapie wordt zelfs ondersteund. Kortom: we zijn erg dankbaar en blij dat we voor deze zeer effectieve positioneringstherapie hebben gekozen!

Tomasz L. ★★★★★

Hoe wordt het VARILAG positioneringskussen gebruikt?

YouTube

Mit dem Laden des Videos akzeptieren Sie die Datenschutzerklärung von YouTube.
Mehr erfahren

Video laden

De video laat zien hoe het VARILAG positioneringskussen uw baby ’s nachts fixeert en een overstrekking voorkomt. De positioneringstherapie vindt plaats tijdens het slapen.

Onze zoon David had sinds zijn geboorte de extreme drang om zijn hoofd naar links te draaien. De verloskundigen en kennissen hadden veel tips, maar het werd er allemaal niet beter op. We probeerden hem te ondersteunen met opgerolde handdoeken, kussens en kleine matrassen, zodat hij met zijn hoofd naar rechts ligt, maar onze zoon kwam elke keer weer terug naar zijn “favoriete positie”. Door de sterke slechte houding of linksneiging zijn ook het hoofd, de positie van de oren en de ogen vervormd. Op aanbeveling van onze kinderarts werden we toen geattendeerd op de heer Stoevesandt. Hij raadde op zijn beurt het positioneringskussen van Varilag aan. Precies het beschreven probleem wordt door dit kussen opgelost. Het mooie is dat de kleine nu beter slaapt dan voorheen en we een medische maatregel genomen hebben die onze zoon aanzienlijk helpt. Voor iedereen met genoemde problemen is het kussen een MUST!

Thomas S. ★★★★★

FAQ

Hoe krijgt mijn baby een mooie schedelvorm?
Aangezien de schedel nog tot de leeftijd van ongeveer 9 maanden vervormbaar is, helpt de juiste ligpositie de ideale vorm van het hoofdje van de baby te ondersteunen. Daarom is het raadzaam uw baby op een zijde te positioneren. Past u wel op dat uw baby zich niet vanzelf weer op zijn rug of buik draait. Heeft het al een asymmetrische schedelvorm, positioneer uw baby dan consequent op de verschoven, niet afgeplatte zijde. Als u de normale schedelvorm van uw baby wilt behouden, moet u uw baby vaker draaien, zodat hij of zij afwisselend op beide zijden ligt.

Is een scheef babyhoofd medisch relevant?
Wanneer de vorm van het hoofd bij uw zuigeling verandert, wordt vaak ook de schedelbasis aangetast – zoals te zien is aan de verplaatste positie van de oren ten opzichte van elkaar. Dit heeft een effect op de positie van de kaakgewrichten, de positie van de tanden en de evenwichtsorganen, en dus op het evenwichtsgevoel. Als de informatie van de evenwichtsorganen verstoord is, heeft dit invloed op de houding van het hoofd en de halswervels en kan dit leiden tot een scoliose van de wervelkolom.

Welke oorzaken kunnen bij mijn baby verantwoordelijk geweest zijn voor een positionerings gerelateerde hoofdvervorming?
Vaak wordt een hoofdasymmetrie pas enkele weken na de geboorte duidelijk. De aangedane baby’s liggen steeds vaker met het hoofdje op één zijde en worden aan één zijde gedragen. Het hoofd is in de eerste weken van het leven nog zacht en vormbaar, hierdoor kan een achterzijde van het hoofd worden platgedrukt. In sommige gevallen vindt de vervorming al plaats in de baarmoeder, vooral bij stuitligging en meerlingenzwangerschappen. Hier is vooral de plaatsgebrek verantwoordelijk.

Hoelang laat een scheef hoofdje zich corrigeren?
Het hoofdje van de baby blijft vervormbaar tot het einde van het eerste levensjaar omdat de schedelbotten nog zacht zijn.

Auteur van de pagina
Auteur van de paginaKai Stoevesandt
Als gediplomeerd fysiotherapeut en osteopaat ben ik al vele jaren gespecialiseerd in het behandelen van baby’s. Tijdens mijn behandelingen deel ik vaak belangrijke medische informatie met ouders. Tijdens mijn behandelingen deel ik vaak belangrijke medische informatie met ouders die niet altijd in één keer kan worden verwerkt. Daarom leg ik belangrijke klinische verbanden uit op varilag.de/nl/ en presenteer ik oefeningen die ouders ook kunnen leren op mijn YouTube-kanaal.

Als onderdeel van mijn therapeutische werk heb ik een positioneringsspalk voor zuigelingen met hoofdafwijkingen ontwikkeld, die een goedgekeurd medisch hulpmiddel is. Deze zijwaartse positioneringsspalk voor baby’s is een ondersteunende component in de therapie en kan ‘s nachts tijdens de slaap worden gebruikt. Op deze website leg ik het product in detail uit en beschrijf ik de mogelijkheden voor kostendekking.

Verder informatie over de auteur